Słyszeliście kiedykolwiek o możliwości przeglądania książek i prasy w bibliotekach cyfrowych, bez konieczności wychodzenia z domu? Jeżeli nie, to informuję, że jak najbardziej jest to możliwe i niekiedy bardzo przydatne. Wystarczy komputer podłączony do internetu.
Wielu ludziom biblioteka kojarzy się wyłącznie ze starymi regałami, na których poukładane są obok siebie brudne i zapyziałe książki, a w powietrzu unosi się kurz. W rzeczywistości tak nie jest. Współczesna biblioteka to nowoczesne centrum kultury, w którym możemy wyszukiwać interesujące nas książki w katalogu komputerowym, a niekiedy także rezerwować je do wypożyczenia, nie wychodząc z domu. Najnowszym osiągnięciem technologicznym w dziedzinie bibliotekarstwa są także nowoczesne biblioteki cyfrowe, z których można korzystać przez Internet z dowolnego miejsca na świecie. Biblioteki cyfrowe prowadzone są przez różne instytucje, w tym także przez biblioteki tradycyjne, które chcą być szerzej rozpoznawalne. Potwierdza to fakt, że nawet biblioteka wychodzi naprzeciw oczekiwaniom klientów, którzy cenią sobie wszelkie nowinki technologiczne.
Federacja Bibliotek Cyfrowych
Niezwykle użytecznym narzędziem dla wszystkich poszukujących materiałów bibliotecznych są tzw. multiwyszukiwarki. Jedną z nich jest Federacja Bibliotek Cyfrowych, która pozwala przeszukiwać zasoby (książki, gazety, czasopisma) 131 bibliotek cyfrowych jednocześnie. Dzięki temu w szybki sposób możemy dotrzeć do interesujących nas materiałów.
Dostęp do zbiorów uzyskujemy poprzez wybranie odpowiedniej opcji wyszukiwań, np. według tytułu, opisu publikacji albo autora. Jest to podobny system wyszukiwań, co w przypadku katalogu komputerowego dowolnej biblioteki, do której się udajemy. Zasoby biblioteczne w Federacji Bibliotek Cyfrowych możemy przeszukiwać według opisu, identyfikatora oraz przez wyszukiwanie zaawansowane. W ostatnim przypadku możemy szukać według dwóch lub więcej kategorii jednocześnie, np. tytułu dzieła oraz wydawcy. Dodatkowo korzystamy też z tzw. operatorów Boole’a, czyli AND i OR, które pozwalają wyszukiwać bardziej profesjonalnie. Operator „OR” stosujemy w przypadku, gdy chcemy znaleźć elementy z dwóch zbiorów jednocześnie, np. „choroby płuc u dorosłych” wyszukujemy jako „choroby płuc” OR „dorośli”. Z kolei operator „AND” dotyczy zbiorów, które spełniają przynajmniej jeden z tych warunków. Wyszukiwanie zaawansowane najlepiej sprawdza się w przypadku poszukiwania bardzo szczegółowych zapytań. Osobiście preferuję tradycyjne wyszukiwanie według tytułu, autora i co najwyżej roku wydania. Niekiedy przydatne jest też stosowanie słów kluczowych (opcja : „temat i słowa kluczowe”).
Federacja Bibliotek Kościelnych FIDES
Drugą ciekawą multiwyszukiwarką jest Federacja Bibliotek Kościelnych FIDES. Umożliwia ona – jak podają na stronie internetowej tego narzędzia – „wyszukiwanie w katalogach książek oraz bibliografiach zawartości czasopism i bibliografiach tematycznych, a także w katalogach prac magisterskich”. Działa ona na bazie protokołu Z39.50, podobnie jak jej starszy poprzednik – Katalog Rozproszony Bibliotek Polskich (w skrócie KARO) z Torunia.
Po wejściu do multiwyszukiwarki FIDES wybieramy od jednej do trzech kategorii w każdym z pól wyszukiwawczych. Do wyboru mamy sześć kategorii wyszukiwań : autor, tytuł, słowo w tytule, hasło przedmiotowe, indeks rzeczowy oraz wszystkie indeksy. Osobiście preferuję szukanie według autora, tytułu i hasła przedmiotowego – daje to najlepsze rezultaty. Przed rozpoczęciem wyszukiwań musimy zaznaczyć, które katalogi chcemy przeszukać. Można też przeszukać wszystkie biblioteki poprzez zaznaczenie „ptaszkiem” każdej z interesujących nas instytucji. Dokonujemy tego, klikając od razu np. na kwadrat obok „katalogi bibliotek kościelnych”. Ukazują się nam wyniki wyszukiwań.
Katalog Rozproszonych Bibliotek Polskich KARO
Trzecią, wspomnianą wcześniej multiwyszukiwarką jest KARO, czyli Katalog Rozproszonych Bibliotek Polskich. Funkcjonuje w oparciu o protokół Z39.50, podobnie jak FIDES.
KARO obsługuje ponad 200 różnorodnych katalogów komputerowych w polskich bibliotekach naukowych i publicznych. Wyszukiwać w katalogach możemy według autora, tytułu, serii, numeru ISSN, numeru ISBN, wydawcy i hasła przedmiotowego. Widzimy zatem znaczne podobieństwo do FIDES, z uwagi na to, że KARO jest – jak podkreślają twórcy FIDES – jego starszym bratem. Wpisujemy dowolne zapytanie, np. „Sienkiewicz” w polu Autor i „Potop” w polu Tytuł. Zaznaczamy dowolne biblioteki i klikamy na „Szukaj”. Wyświetlają nam się wyniki.
Możemy teraz wybrać dowolną bibliotekę i znaleźć interesujące nas opisy bibliograficzne wielu ciekawych pozycji. Poznamy wiele informacji na temat różnych tytułów, a także rozmaitych wydań danej publikacji. Myślę, że nie jest to trudne i każdy z was, czytelników, z łatwością sobie poradzi.