W poradniku tłumaczymy na czym polega odzyskiwanie danych oraz opisujemy darmowe programy do odzyskiwania plików i partycji – jak ich używać i co oferują.
Będziemy systematycznie publikować materiały na temat użytecznych programów do odzyskiwania danych, wraz z linkami do pobrania z internetu. Zainteresowanych zachęcamy do lektury działu programów do odzyskiwania danych.
« Programy do odzyskiwania danych »
Odzyskiwanie danych – teoria niezbędna do zrozumienia procesu.
Utrata danych nigdy nie jest przyjemnym uczuciem. Niezależnie od tego jak ważne były informacje, które straciliśmy poprzez przypadkowe usunięcie, awarię sprzętu czy oprogramowania, zawsze jest to doświadczenie przyprawiające o ból głowy. Sprawa nigdy nie jest jednak z góry przegrana i nie należy się poddawać. Istnieje wiele firm specjalizujących się w przywracaniu zawartości nośników, w warunkach serwisowych można nawet odzyskać dane z dysków spalonych, lub uszkodzonych mechanicznie w inny sposób. Jednakże jeśli problem nie jest na tyle poważny, a sam dysk sprawny, możemy spróbować dokonać tego sami – w domu, za pomocą dostępnych w internecie, darmowych programów.
Wyznając zasadę, że przed przystąpieniem do działań praktycznych należy liznąć odrobinę teorii, postarajmy się zrozumieć jak to w ogóle się dzieje, że dane niby usunięte mogą zostać przywrócone. Sporo na ten temat zostało powiedziane przy recencji programu Recuva:
Odzyskiwanie danych
Przypomnę jednak po krótce najważniejsze zasady. Najmniejszą jednostką alokacji dysków twardych jest sektor. Wszystkie sektory mają taką samą wielkość, na którą zostają podzielone pliki zapisywane na nośnik. Każda cząstka takiego pliku zapisuje się do odrębnego sektora, który przechowuje również informację o tym, gdzie leży następna jego część. W ten sposób tworzą mapę dla całego pliku. Pliki usunięte nie są kasowane dosłownie, a jedynie oznaczane jako puste i stają się gotowe do wymiany danych na nowe, jeżeli zajdzie potrzeba zapisania nowego pliku akurat w tym miejscu. Programy odzyskujące dane „odznaczają” te niby-usunięte pliki, przywracając je do użytku. Zwizualizować nieco tę materię powinna poniższa grafika.
Im większy plik tym więcej sektorów na dysku zajmuje, a co za tym idzie większe prawdopodobieństwo, że w konsekwencji któryś z nich zostanie nadpisany rujnując tym samym całą jego strukturę. Dlatego im wcześniej sięgniemy po narzędzia do odzyskiwania, tym większą szansę będziemy mieć na powodzenie, bo każda operacja na dysku potencjalnie może wykorzystać sektory, w których leżą nasze ważne dane. Ważne jest aby trzymać rękę na pulsie.
Informacja o tym, gdzie znajdują się kolejne części plików nie jest przechowywana w tych plikach, ale w specjalnych strukturach nazywanych metadanymi. Struktury te są różne w zależności od rodzaju systemu plików. Oprócz informacji o rozmieszczeniu plików metadane przechowują także ich nazwy i atrybuty, jak np. datę i godzinę utworzenia. Dlatego w przypadku utraty metadanych odzyskiwane pliki mają nazwy nadawane automatycznie przez program, tracą swoje umiejscowienie w strukturze logicznej katalogów oraz wszystkie atrybuty, a jeśli są pofragmentowane, po odzyskaniu zawierają błędy lub w ogóle się nie otwierają.